Opdracht: Hoe zie je het realisme in Realisme terug?

Tijdens de periode van het Realisme wilde de kunstenaars het echte leven laten zien. Maar hoe deden ze dat?
Hieronder zijn drie verschillende kunstwerken uit het Realisme. Beschrijf per werk hoe ze het echte leven laten zien. Analyseer dit op de volgende punten.

1. Voorstelling
2. Vormgeving
3. Betekenis/inhoud

Opdracht: kunstanalyse over kleur
Beschrijf hoe men kleur gebruikte in de kunst van het Impressionisme en wat de effecten daarvan waren. Beschrijf alle aspecten van kleur die je herkent. Heb je meer info nodig over kleur, kijk dan hier. Maak de opdracht met behulp van het kunstbeschouwings-schema.

Op afbeelding 3 zie je een schilderij uit 1886 van Claude Monet. De titel is Storm aan de kunst van Belle Île.

Monet heeft dit schilderij wél ter plekke gemaakt.
1p 6. Leg uit waarom kunstenaars dat in die tijd gemakkelijk konden doen.In brieven aan zijn vrouw doet Monet verslag van zijn werk en belevenissen aan de Franse kust. Zo schrijft hij op een dag: “Ik voel dat ik haar (de zee) van dag tot dag beter begrijp, la gueuse – de duivelin, een naam die haar inderdaad past, want zij is verschrikkelijk.”

Bekijk afbeelding 3
2p 7. Bespreek twee aspecten van de vormgeving waarmee Monet hier het woeste karakter van de zee laat zien.

Monet koos een ander aspect van de zee dan Delacroix en Manet. Bekijk afbeelding 3
2p 8. Leg uit in welk aspect Monet geïnteresseerd was. Betrek de stroming waartoe hij behoorde in je antwoord.

Op afbeelding 4 zie je Melancholie uit 1895 van de Noorse schilder Edvard Munch. Melancholie betekent zwaarmoedigheid. Munch heeft een vriend geschilderd die aan zee treurt om een verloren liefde. De ex-geliefde is met haar nieuwe vriend te zien op de pier in de verte.

Bekijk afbeelding 4
2p 9. Bespreek twee aspecten van de voorstelling waarmee Munch het zwaarmoedige gevoel in beeld heeft gebracht.

Munch werd als een vernieuwend kunstenaar beschouwd. Toch heeft zijn werk nog overeenkomsten met de romantiek. Maar er is een belangrijk inhoudelijk verschil tussen zijn werk en dat van Delacroix.
Bekijk afbeelding 1 en 5
3p 10. Leg uit waarom Munch net als Delacroix in de romantische traditie past. Leg daarna uit waarin het werk van deze kunstenaars inhoudelijk verschilt.

Op afbeelding 1 tot en met 4 is de zee op verschillende manieren weergegeven. Het is moeilijk om de zee natuurgetrouw te schilderen.
2p 11. Leg uit waarom dat zo moeilijk is. Betrek twee problemen in je antwoord.


Aan de kunst, de antwoorden

2p vraag 1 In eerste instantie zie je (de drenkelingen niet, maar) vooral het zinkende schip, waar de blik naartoe wordt getrokken via de grote donkere boog van de rotspartij. Die werkt als repoussoir en/of als doorkijkje naar de lichte verte.
De ronding van de boog trekt de meeste aandacht en stuurt de blik rond, waardoor deze (pas in latere instantie) bij de drenkelingen terecht komt.
Op de voorgrond wordt de zee afgesneden door de rand van het schilderij, waardoor het lijkt of je als kijker in de zee staat en je dicht bij de drenkelingen bevindt.

1p vraag 2
Het onderwerp, schipbreuk in een storm of een storm op zee waarvan mensen het slachtoffer zijn, laat ons beseffen dat de natuur een grote macht is waar niet mee te spotten valt en/of het versterkt ons ontzag voor de natuur (God) en/of het laat ons onze nietigheid / vergankelijkheid beseffen. Dit zijn typerende thema’s voor de romantiek.

1p vraag 3
De voorstelling is een situatie uit de dagelijkse realiteit, waarbij ‘gewone’ mensen te zien zijn en (vissers)boten op de achtergrond.

2p vraag 4
Mensen zijn volledig gekleed op het strand (en niet bijna bloot).
De mensen vermaken zich ‘beschaafd’: ze kijken naar de zee en/of wandelen en/of maken een praatje en/of kinderen gedragen zich ‘braaf’.
Als attractie kan op een ezeltje gereden worden en/of mensen kunnen met een badkoets het water ingaan.
Op het strand zie je vooral mensen van stand, wat te zien is aan het soort kleding (chique jurken en hoofddeksels, kinderen in nette matrozenpakjes, parasols).

1p vraag 5
Het ongedetailleerde of onafgewerkte suggereert dat Manet dit werk relatief snel ter plekke gemaakt heeft en/of de afsnijding van de ezel rechtsonder suggereert dat het geheel een momentopname is.

1p vraag 6
Omdat halverwege de negentiende eeuw de verftube werd ontwikkeld. Kunstenaars (hoefden niet langer pigmentpoeders met olie te binden, maar) konden nu tubes verf kopen en overal mee naar toe nemen.

2p vraag 7
De kleur van water en lucht (en rotsen) is relatief grauw.
De witte vlekken verbeelden schuimend opspattend water.

2p vraag 8
Monet was als impressionist geïnteresseerd in het weergeven van de onmiddellijke visuele werkelijkheid van het moment, waarbij het vooral gaat om het licht. De zee is als onderwerp geschikt omdat het licht op water steeds verandert en/of omdat de zee zelf meestal in beweging is, waardoor steeds wisselende licht- en kleureffecten te zien zijn.
Opmerking: Wanneer een relevant deel van het antwoord is gegeven,1 scorepunt toekennen.

2p vraag 9
De man op de voorgrond zit alleen op het verlaten strand (een contrastmet het paar in de verte).
Hij houdt zijn hand onder zijn hoofd; dit duidt op peinzen en/of treuren.
Het is avond: de schemering en/of de zonsondergang maakt de stemming ernstig.

3p vraag 10
Munch past net als Delacroix in de romantische traditie omdat beiden de zee en/of de natuur gebruiken om uitdrukking te geven aan meeslepende, overweldigende ervaringen of emoties 1
Bij Delacroix gaat het om de nietigheid van de mens ten opzichte van de krachten van de natuur (de mens gaat ten onder in de overweldigende zee)
Munch (die als voorloper van het expressionisme wordt gezien) gebruikt de zee / de natuur om uitdrukking te geven aan een persoonlijk (zwaarmoedig) gevoel en/of hij gaat uit van meer persoonlijke/individuele gevoelens en drukt deze direct(er) uit

2p vraag 11
Het is moeilijk om het transparante van water weer te geven.
Water is meestal in beweging en dat is moeilijk in verf te vangen.
De kleur van de zee is altijd anders en moeilijk te bepalen.